صاحبدلان

‍ عبدالعلی بازرگان

پیدایش گروه متعصبین مذهبی در رابطه با خوارج، با رای مردم و در رابطه با اکثریت است. این کاملا روشن است. شما نهج البلاغه را ببینید حرف این ها چه بوده. به حضرت علی می گویند تو چرا رای گرفتی؟ تو چرا به حکمیت تمکین کردی؟ تو امام بودی خودت باید می بریدی و خودت هم می دوختی. تو باید تصمیم می گرفتی. درست است که ما شعار دادیم گفتیم حکمیت و گفتیم یک نماینده از ما و یک نماینده از سپاه معاویه. این درخواست ما اشتباه بود. ما توبه می کنیم تو هم توبه کن. حضرت علی گفتند:«شما اشتباه کردید ولی من که به رای شما و به رای اکثریت تن دادم کار درست را انجام دادم».

یعنی پیدایش خوارج از مسئله ای به نام رای و حق مردم ناشی شده است. آنان بر ولایت تاکید می کردند. این که تو (توی علی) ولایت داشتی و باید به سیستم ولایی عمل می کردی. تمام استدلال حضرت علی این است که راه درست همانی بود که من انجام دادم.

یعنی ریشه عمل به جایگاه مردم بر می گردد.

یعنی دقیقا مرز نیروهای متعصب مذهبی با ولایت علی در واقع روی مسئله حقوق مردم، رای اکثریت مردم هست و البته آن جنگ هم اتفاق می افتد و اینان تارومار می شوند، چون خودشان متجاوز بودند و جنگ را آغاز کردند. حتی با وجود تمام تلاش های حضرت علی مبنی بر صلح و مذاکره. ولی آنان چون علی را مشرک می دانستند با او جنگیدند و بالاخره هم شکست خوردند.

در جایی از نهج البلاغه حضرت علی می گوید: « هیچ احدی جرات کاری که من کردم را نداشت (جنگ با خوارج)» یعنی متعصبین مذهبی که نماز شب می خواندند و پیشانی هایشان از سجده های طولانی پینه بسته بود، ولی درعین حال انسان هایی دگم، یک بعدی و قشری. همه حقایق و اخلاق را برای تصورات ذهنی خود فدا می کنند. دیگر کسی جرات جنگ با اینان را نداشت.

منظور این است که حضرت علی در عین حال که یک شخصیت خالص دینی است در واقع اولین آغازگر برخورد خیلی جدی با گروه های متعصب دگم خشک قشری مذهبی است.

نظرات شما عزیزان: